جذب سرمایه بدون شک یکی از بزرگترین چالش پیش رو شرکتها و سازمانهای کوچک و متوسط است. شرایط سخت گرفتن وام و نرخ بالای بهره بازپرداخت مشکلی اساس برای شرکتهای کوچک و متوسط و علی الخصوص استارت آپها است و احتمال موفقیت آنها بسیار کم.
تامین مالی جمعی «crowdfunding» در اردیبهشتماه سال۱۳۹۷ توسط شورای عالی بورس بهعنوان بالاترین رکن بازار سرمایه تصویب و معرفی شد. در زمستان۱۳۹۹ اولین شرکت از این طریق برای یکی از طرحهای خود شروع به جمعآوری سرمایه کرد. پس از گذشت دو سال از آن زمان بیش از ۱۸۰پروژه مختلف اقتصادی موفق به جذب سرمایه تا عددی بالغ بر هزار میلیارد تومان جمعآوری کنند. بخشی از ان 180 پروژه مربوط به پروژههای شرکتهای دانشبنیان و استارتآپها بوده است.
شایان ذکر است که صندوقهای سرمایهگذاری از ابتدای تاسیس در سال۱۳۹۵ تاکنون کمتر از ۷۰۰میلیارد تومان سرمایهگذاری در استارتآپها انجام دادهاند و این در حالی است که تامین مالی جمعی در مدت زمان کمتری، مبالغ بیشتری برای شرکتها جمعآوری کرده است. اگرچه نوع سرمایهگذاری صندوقها متفاوت است و غالبا آنها به دنبال تملک سهام شرکتهای سرمایهپذیر هستند. این در حالی است که مطابق دستورالعمل تامین مالی جمعی مصوب شورای عالی بورس، سرمایهگذاران در پروژه یک شرکت که عمر مشخصی دارد (غالبا کمتر از یکسال) مشارکت میکنند و نه در خود آن شرکت. بنابراین مشارکتکنندگان در سود و زیان پروژه شریک هستند. در واقع چالشی که درخصوص سرمایهگذاری در این پروژهها به نظر میرسد این است که سرمایهگذاران باید این موضوع را درک کنند که در حال مشارکت در یک پروژه هستند که ممکن است به هر علتی به نتیجه نرسد و ریسک شکست طرح را نیز بپذیرند؛ به همین دلیل است که پیش از سرمایهگذاری، از سرمایهگذاران خواسته میشود که ریسکهای احتمالی را مطالعه و نسبت به آنها آگاهی کسب کنند.
طی مدت کوتاهی این روش سرمایهگذاری موفق شده است تا جایگاه مستحکمی را برای خود ایجاد کند و به سازمانها و شرکتهای مختلف امکان دهد که تا سقف ۲۵میلیارد تومان از این طریق جمعآوری کنند. در حال حاضر خلأ تامین مالی تا ۲۵میلیارد تومان که پیشتر وجود داشت، از طریق تامین مالی جمعی پر شده و انتظار میرود که مطابق روندی که از گذشته وجود داشته است، امسال نیز در سقف این ابزار بازنگری صورت گیرد و سقف مذکور افزایش یابد. هماکنون پلتفرم تامین مالی جمعی، دارای مجوز فعالیت از فرابورس ایران هستند که به شرکتهای کوچک و متوسط در رسیدن به اهداف خود در این مسیر کمک میکنند.
تامین مالی جمعی موفق به ثبت هزار میلیارد تومان آغازین خود شده است و میتوان انتظار داشت که در آینده شرکتهای بیشتری با تامین مالی جمعی برای رفع نیازهای مالی خود اقدام کنند.